بررسی مقایسه ای جنبه های موسیقی در اشعار سلمان هراتی و مهدی اخوان ثالث

موسیقی شعر، عنصر برجسته ی زبان شعری و عامل اصلی تمایز شعر از زبان روزمره و گفتار عادی می باشد. همچنین رابطه ی عاطفی میان خالق اثر و مخاطب و خواننده می باشد. در واقع شاعر با سرودن شعر مخاطب را در فضای عاطفی قرار می دهد و بدین وسیله حالات مختلف روحی و عاطفی را برمی انگیزاند. مهدی اخوان ثالث از شاعران نوپرداز موفق ادبیات معاصر و سلمان هراتی نیز از شاعران مطرح ادبیات پایداری بوده که هر دو در دو قالب کهن و هم در قالب نو طبع آزمایی کرده اند، و برای رویدادهای سیاسی و اجتماعی شعرهایی سروده اند؛ در حوزه ی موسیقی بیرونی (وزن عروضی) تنوع اوزان شعری اخوان ثالث از سلمان هراتی بیشتر می باشد. هر دو شاعر از اوزان پرکاربرد بحور رمل، هزج، مضارع و مجتث بهره برده اند. و اوزانی که استفاده نموده اند، متناسب با مضامین آن ها می باشد. در موسیقی کناری بیشترین کاربرد قافیه به صورت اسمی می باشد و از واژگانی که بسامد بسیار بالایی در قافیه یابی دارند، استفاده گردیده است. بیشترین کاربرد ردیف نیز از نوع فعلی است. در حوزه ی موسیقی درونی و معنوی هر دو شاعر به کاربرد جلوه هایی از موسیقی درونی، تضاد، واج آرایی و انواع جناس و همچنین به جلوه هایی از موسیقی معنوی نظیر: تلمیح، مراعات نظیر، تشبیه، مجاز، کنایه، استعاره و . . . پرداخته اند. در اشعار نو جنبه های موسیقی درونی و معنوی، شعر سلمان هراتی غنی تر از شعر اخوان می باشد؛ برای این که اخوان در اشعار نیمایی ضمن رعایت وزن عروضی، سبک کهن را دنبال می کند و لحن حماسی دارد؛ لذا چندان رغبتی به عناصر زیبایی ساز سخن نشان نمی دهد. در اشعار سپید سلمان هراتی، موضوع موسیقی بیرونی منتفی است ولی در مورد موسیقی کناری، کلمات آهنگین، نقش قافیه را بازی می کنند و واژگان تکراری آخر سطرها بدون همراهی قافیه، نقش ردیف را بازی می کنند. واژگان کلیدی: اخوان ثالث، سلمان هراتی، موسیقی بیرونی، موسیقی درونی، موسیقی معنوی.